Onun adı Bibiheybət deyil - Alimdən sensasion araşdırma

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Samir Məmmədov “Bibiheybət məscidi” kimi tanınan ibadətgahın əslində Zəfər məscidi olduğunu bildirib.

XəzərNews.az Bakupost.az-a istinadla xəbər verir ki, bu barədə alim “Şirvanşahlar dövlətində hərbi dəniz kəşfiyyatı və rabitənin hüquqi əsasları (IX-Xlll əsrin əvvəlləri)” monoqrafiyasında qyd edib.

Monoqrafiyanın 165-180-ci səhifələrində isə “Biziheybət məscidi” kimi tanınan ibadətgahdan bəhs edilib. Bildirilib ki, “Bibiheybət” adı Səfəvilərin uydurmasıdır.

“Məscid XIII əsrdə, Şirvanşah II Fərruxzad ibn Axsitan (Aksartan) tərəfindən memar Mahmud Səd oğlu layihəsi ilə tikilmişdir.

1281-1282-ci illərində tikintisinin tamamlanması portal kitabəsində qeyd edilmişdir.

“Bibibheybət piri” adlanan məsciddə Həkimə deyil, Şirvanşah birinci Axsitanın (Aksartan) xanımı İsmətəddin xatun dəfn edilib. “Həkimə xanım”ın kimliyi və statusu, bu şəxsin imamların nəvəsi olması və ziyarətgah olaraq adlandırılması, adının “Həkimə xanım” və ya “Bibiheybət” (naməlum Heybətin bibisi) kimi xalq arasında formalaşması elmi tarix mənbələrində yoxdur.

İsmətəddin Xatun Şirvanşahlar dövlətinin XXI hökmdarı 1-ci Aksartanın (Axsitan, 1160 – 1196) xatunu olmuşdur. Xatun Göytürklərdə qəbul olunmuş türk hökmdarlarının arvadlarına verilən tituldur.

Şirvanşahların rus işğalçı donanması üzərində qələbəsi münasibətilə Şirvanşah Aksartan Xaqan-i Əkbər Bakının Bayıl hissəsində “Zəfər məscidi” inşa etdirir. Şamaxı zəlzələsində vəfat edən ailə üzvləri məscid ərazisində dəfn edilir. Bü gün İmam Rzanın bacısı olaraq Heybətin bibisi və ya Həkimə xanım kimi təqdim edilən qəbirdə əslində Şirvanşahın arvadı tanımış diplomat, mədrəsə müəllimi İsmətəddin Xatun dəfn edilib. Səfəvilərin Bakını ələ keçirməsindən sonra isə bu məscid “Bibiheybət” adlandırılmağa başladıldı.

Şirvan donanması dəniz savaşında 73 düşmən gəmisini tamamilə məhv etdi. Şimaldan ruslar Dərbənd istiqamətində quru hücumları təşkil etdilər. Daxildə üsyanlar çıxarıldı. Aksartan yerli türk və türkmanların dəstəyi ilə üsyanı yatırtdı. Beləlikə düşmənin üzərində həm quruda, həm dənizdə hərbi strateji əhəmiyyət kəsb edən qələbə çalındı”, - deyə alimə istinadla “Tarixçilər” səhifəsində yayılan məqalədə bildirilib.

Xəbər 4374 dəfə oxunub.