Rusiyada azərbaycanlı TIR sürücülərinin kütləvi həbsləri başlayıb - AYNA isə yatır....

Rusiyada son günlər Azərbaycanlı TIR sürücülərinin kütləvi şəkildə saxlanılması və deportasiya edilməsi ciddi narazılıq doğurub. Rusiya Yol Polisi əməkdaşlarının “miqrasiya rejiminin pozulması” adı altında həyata keçirdiyi bu əməliyyatlar həm hüquqi, həm də məntiqi baxımdan ziddiyyətlidir.

Məlumata görə, yüzlərlə Azərbaycanlı yükdaşıma sürücüsü Rusiya ərazisində 90 gündən artıq qaldıqları əsas gətirilərək saxlanılır. Onlar inzibati qaydada 10 günədək saxlanma məntəqələrində saxlanıldıqdan sonra təyyarə ilə Gürcüstana, oradan da Azərbaycana deportasiya olunurlar. Halbuki bu şəxslər ölkəyə turist və ya fərdi məqsədlərlə deyil, beynəlxalq yükdaşıma missiyası çərçivəsində daxil olublar.

Rusiya qanunları nə deyir?

Rusiya Federasiyasının 25 iyul 2002-ci il tarixli “Xarici vətəndaşların hüquqi vəziyyəti haqqında” №115-FZ saylı Federal Qanunun 5-ci maddəsinin 2-ci bəndində qeyd olunur:

“Rusiya Federasiyası ərazisinə beynəlxalq daşımalar məqsədilə daxil olan nəqliyyat vasitələrinin sürücüləri və ekipaj üzvləri, bu fəaliyyət müddətində müvəqqəti qalma qaydalarından azaddırlar və onların qalma müddəti yükdaşımanın icrası ilə məhdudlaşır”.

Bu müddəaya əsasən, beynəlxalq yükdaşıma ilə məşğul olan TIR sürücülərinə ümumi miqrasiya limitləri, o cümlədən “90 günlük qalma qaydası” şamil edilmir. Onların Rusiyada qalması xidməti xarakter daşıyır və yükün təyinat məntəqəsinə çatdırılması, gömrük və sənədləşmə prosesləri, eləcə də geri dönüş müddətini əhatə edir.

Belə olan halda, Azərbaycanlı sürücülərin “90 günü keçdiyinə görə” saxlanılması hüquqi baxımdan qanun pozuntusudur və Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının qanunu yanlış tətbiq etdiyini göstərir.

Yeni “90/365” qaydası nəyi dəyişdi?

2025-ci il yanvarın 1-dən Rusiyada yeni miqrasiya sistemi - “365 gündən 90 gün” prinsipi tətbiq olunmağa başlayıb. Bu qaydaya əsasən, vizasız rejimlə ölkəyə daxil olan əcnəbilər bir təqvim ili ərzində cəmi 90 gün qala bilərlər. Qayda əvvəlki “180 gündən 90 gün” sistemini əvəz edib.

Yeni sistemə görə, ölkədə keçirdilən bütün günlər - istər ardıcıl, istər fasilələrlə toplanır. Əgər şəxs 90 günü aşır və bunun üçün hüquqi əsas (əmək patentı, yaşamaq icazəsi və s.) yoxdursa, bu hal qanun pozuntusu sayılır.

Rusiya Federasiyasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 18.8-ci maddəsinə görə, belə pozuntuya yol verən şəxslər cərimə və deportasiya ilə cəzalandırıla bilər. Bundan əlavə, onlara 3 ildən 10 ilədək Rusiyaya giriş qadağası tətbiq olunur.

Lakin vacib məqam ondadır ki, “90/365” qaydası beynəlxalq yükdaşıma fəaliyyəti ilə məşğul olanlara aid deyil. Bu, 115-FZ saylı Federal Qanunda açıq şəkildə göstərilib və hüquqi ziddiyyətin əsasını da məhz bu yanlış tətbiq təşkil edir.

Beynəlxalq hüquq və öhdəliklər nə deyir?

Rusiya Federasiyası 1968-ci il Cenevrə “Yol hərəkəti haqqında” Konvensiyasının, eləcə də 1956-cı il CMR (Beynəlxalq Yükdaşımalar üzrə Konvensiya) sənədinin iştirakçısıdır. Hər iki konvensiya beynəlxalq daşıyıcıların sərbəst hərəkətini təmin etməyi və dövlətlərarası yükdaşımaların maneəsiz həyata keçirilməsini nəzərdə tutur.

Bundan əlavə, Azərbaycan və Rusiya arasında 1995-ci ildən qüvvədə olan “Beynəlxalq avtomobil nəqliyyatı haqqında hökumətlərarası sazişin” 8-ci maddəsinə görə:

“Bir dövlətin daşıyıcıları digər dövlətin ərazisində nəqliyyat əməliyyatlarını həyata keçirərkən, tranzit və müvəqqəti qalma qaydaları yalnız əməliyyat müddəti ilə məhdudlaşır”.

Bu norma aydın şəkildə göstərir ki, beynəlxalq yükdaşıma ilə məşğul olan sürücülərin qalma müddəti əməliyyatın icra vaxtı ilə məhdudlaşır, yəni onlara ümumi miqrasiya limitləri tətbiq oluna bilməz.

Mövcud vəziyyət təkcə sürücülərin hüquqlarının pozulması deyil, həm də iki ölkə arasında iqtisadi və logistika əlaqələrinin zədələnməsi deməkdir. Azərbaycan-Rusiya yükdaşımaları Cənubi Qafqaz tranzit xəttinin əsas hissəsini təşkil edir və bu sahədə minlərlə sürücü və ailə dolanır.

Sürücülərin deportasiyası onların əmək müqavilələrinə, yükdaşıma şirkətlərinin reputasiyasına və tərəfdaşlıq öhdəliklərinə ciddi zərbə vurur. Gecikmiş və ya ləğv edilmiş çatdırılmalar nəticəsində həm Azərbaycan, həm də Rusiya şirkətləri maliyyə sanksiyaları ilə üzləşirlər.

Bu səbəbdən Azərbaycan tərəfi məsələyə diplomatik səviyyədə müdaxilə etməlidir. Xarici İşlər Nazirliyi və Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi Rusiya tərəfi ilə birgə işçi qrup yaradaraq, qanunların düzgün tətbiqinə və deportasiyaların dayandırılmasına nail olmalıdır.

Eyni zamanda, Azərbaycan səfirliyi saxlanılan sürücülərin hüquqi müdafiəsini təmin etməli və onların 115-FZ Federal Qanuna əsaslanan statuslarını Rusiya məhkəmələrində müdafiə etməlidir.

Rusiyada Azərbaycanlı TIR sürücülərinin kütləvi həbsi və deportasiyası qanunvericiliyə zidd və hüquqi əsası olmayan tədbirlərdir. 115-FZ saylı Federal Qanuna, CMR və Cenevrə Konvensiyalarına, eləcə də Azərbaycan-Rusiya sazişlərinə əsasən, beynəlxalq yükdaşıma fəaliyyəti ilə məşğul olan sürücülərə ümumi miqrasiya limitləri tətbiq oluna bilməz.

Bu məsələ təkcə hüquqi deyil, həm də iqtisadi və diplomatik müstəvidə ciddi nəticələr doğura bilər. Əgər vəziyyət dəyişməzsə, bu, həm iki ölkə arasındakı nəqliyyat-logistika əlaqələrinə, həm də regional ticarət balansına ağır zərbə vura bilər.

İsmayıl
XəzərNews.az


Xəbər 1252 dəfə oxunub.