Universitetlər şəhər mərkəzindən kənarlaşdırılsa nə baş verər?

Azərbaycanda universitetlərin böyük əksəriyyəti paytaxt Bakının mərkəzində yerləşir. Bu həm şəhərdaxili nəqliyyat problemlərinə, həm də tələbələrin sosial həyatına təsir edir. Universitetlərin şəhər mərkəzindən kənar ərazilərə köçürülməsi bir çox müsbət və mənfi nəticələr doğura bilər.

Dünya təcrübəsi: Şəhərdən kənar universitet kampusları

Dünyanın bir çox ölkəsində universitetlər mərkəzi hissədən kənarda yerləşdirilir. Məsələn, ABŞ-ın ən nüfuzlu universitetlərindən biri olan Stanford University (Kaliforniya) şəhərdən kənarda, böyük bir kampus şəklində qurulub. Eyni model Harvard və MIT kimi universitetlərdə də müşahidə edilir. Böyük Britaniyada Cambridge və Oxford universitetləri şəhərin mərkəzi ilə yanaşı, kənar bölgələrdə də geniş kampuslara malikdir.

Bu təcrübənin əsas məqsədi

- Tələbələr üçün geniş tədris və tədqiqat mühiti yaratmaq
- Yaşayış və nəqliyyat xərclərini optimallaşdırmaq
- Şəhər mərkəzində nəqliyyat yükünü azaltmaq
- Tələbələri daha sakit və akademik mühitdə cəmləşdirmək

Azərbaycan reallığında tətbiq edilsə nə baş verər?

Nəqliyyat və şəhər infrastrukturu yüngülləşər

Bakı şəhərində 40-dan çox ali təhsil müəssisəsi var və tələbələrin böyük hissəsi şəhərin mərkəzinə yönəlir. Bakı Nəqliyyat Agentliyinin məlumatına görə, səhər saatlarında ictimai nəqliyyatda sıxlığın 30-40%-ni tələbələr təşkil edir. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi bu yükü azalda bilər.

Kampus modeli formalaşa bilər:

Hazırda Bakıda universitetlərin əksəriyyəti ayrı-ayrı binalarda fəaliyyət göstərir və tələbələr üçün geniş sosial, akademik və tədqiqat imkanları məhduddur. Şəhər kənarında universitet şəhərciklərinin yaradılması tələbələr üçün daha müasir, elmi və texnoloji imkanları olan geniş kampus mühiti formalaşdıra bilər.

Yaşayış və kirayə qiymətləri optimallaşar:

Bakıda tələbələrin kirayə mənzil problemi böyükdür. Şəhər mərkəzində kirayə qiymətləri 500-1000 manat arasında dəyişir və bu, çoxları üçün çətinlik yaradır. Universitetlər şəhərdən kənara köçürülsə, tələbə yataqxanalarının tikilməsi və daha ucuz yaşayış imkanlarının yaradılması mümkün ola bilər.

İqtisadi canlanma və yeni inkişaf zonaları yarana bilər

Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi həmin ərazilərin inkişafına səbəb ola bilər. Məsələn, Türkiyədə ODTÜ (Orta Doğu Texniki Universiteti) və Bilkent Universiteti şəhər kənarında yerləşir və bu bölgələr elmi və texnoloji mərkəzlərə çevrilib. Eyni proses Azərbaycanda da baş verə bilər.

Mümkün problemlər

İlk dövrlərdə nəqliyyat və infrastruktur problemi yarana bilər.

Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi üçün müvafiq nəqliyyat marşrutları və tələbələr üçün uyğun şərait yaradılmalıdır. Əks halda, universitetlər şəhər mərkəzindən uzaqlaşsa da, tələbələr üçün ciddi çətinliklər yarana bilər.

Sosial həyat zəifləyə bilər.

Hazırda tələbələr universitetlərdən sonra şəhərin müxtəlif sosial məkanlarında vaxt keçirirlər. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi bu imkanı azalda bilər və tələbələrin sosiallaşması zəifləyə bilər.

Bəzi universitetlər üçün uyğun olmaya bilər.

Xüsusilə, humanitar və sosial elmlər sahəsində fəaliyyət göstərən universitetlər üçün şəhər mərkəzində yerləşmək daha əlverişli ola bilər. Diplomatiya, beynəlxalq münasibətlər və biznes sahələri üzrə təhsil alan tələbələr üçün mərkəzdə olmaq müəyyən üstünlüklər yaradır.

Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi nəqliyyat yükünü azalda, tələbələr üçün daha geniş kampus imkanları yarada və şəhərdən kənar iqtisadi inkişafı sürətləndirə bilər. Lakin bu, yaxşı planlaşdırılmalı, nəqliyyat və sosial infrastruktur düzgün qurulmalıdır. Əgər kampus universitet modeli yaradılmasa, tələbələr üçün əlavə çətinliklər meydana çıxa bilər.

Düzgün planlaşdırılarsa, bu addım həm Bakının yükünü azaldar, həm də universitetlər üçün yeni inkişaf perspektivləri açar.

Kamran Əsədli
Təhsil eksperti

Xəbər 342 dəfə oxunub.