Avropa üçlüyünün raketi və İranın hüquq müəllimliyi - Açıqlama

“İranın güc anlayışına münasibətində dəyişiklik yarada bilən hadisələrdən biri baş verdi. Avroüçlük İrana qarşı sanksiyaların “snapback", yəni İranla nüvə müqaviləsi imzalanmasının şərti olaraq dayandırılmış bütün sanksiyaların yenidən bərpası prosesinə start verdi. Bir ay ərzində İranın davranışında dəyişiklik olmasa, artıq “snapback" qüvvəyə minir”.

Məsələ ilə bağlı açıqlama verən, Siyasi İnnovasiya və Texnologiyalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Mübariz Əhmədoğlu XəzərNews.az-a bildirib ki, ABŞ Avropa üçlüyünün bu addımını dəstəklədi:

“İran Avropa üçlüyü ilə ABŞ arasında nüvə danışıqları arasında oyun oynamaq istəyirdi. Bu əlindən çıxdı. Danışıqların siyasi aksiyaya çevirməsi İrana baha başa gəldi. Artıq Buşer AES-də AEBA-nın ekspertləri təftiş aparacaqlar. Buşerdə rusiyalı mütəxəssislər işlədiyi üçün AEBA ora daxil olmurdu. Çünki ABŞ, ümumilikdə Qərb İranın nüvə proqramı mövzusunda Rusiyaya inamları böyük idi. İndi artıq Rusiya ilə ABŞ arasında İran mövzusu tamamlanmadığı üçün Vaşinqton Rusiya üçün yeni təzyiq elementi yaratdı, əvvəl verdiklərini geri alırlar”.

M.Əhmədoğlu bildirib ki, İrana da əvvəl verdiklərini artıq geri almaqla məşğuldurlar:

“Sadə desək İranın nüvə proqramı olmayıb, ABŞ vermişdi və ABŞ da alır. ABŞ prezidenti Harri Trumen vermişdi, ABŞ prezidenti D.Tramp İrandan nüvə proqramını geri alır.

Maraqlı məqam isə İranın avroüçlüyün bu bəyanatına verdiyi reaksiya oldu. Avropa üçlüyün “snapback", yəni əvvəlki sanksiyaları bir addımla bərpa etməyə hüququ yoxdur. Çünki ABŞ İranla nüvə müqaviləsindən çıxdıqdan sonra Aİ nüvə müqaviləsinin davamı üçün heç bir addım atmayıb. İran Avropa üçlüyünə hüquq dərsi keçir. Avropa dövlətlərinin hər biri öz vətəndaşlarının İran ərazisinə daxil olduğunu eşitdikdə səksəkəyə düşürlər. Bilirlər ki, İran həbs edəcək. Nə qədər Avropa ölkələrinin vətəndaşları İranda həbs olunub. Səbəbi, motivasiyası bəlli deyil. Bu gün də bir neçəsi İranın həbsxanalarındadır. İran Avropa üçün hüquq müəllimliyi rolunu oynadı ki, sənin bu şeylərə hüququn yoxdur.

Qəzza mövzusunu da ortaya qoydu. Burada da İranın çox ciddi yaddan çıxartdığı məsələlər var. SSRİ dağıldıqdan sonra Xocalı soyqırımı Avrasiya qitəsində ilk soyqırımdır. Srebrenitsa, Rohinca və Qəzza soyqırımlarına qədər artıq Xocalı soyqırımı baş vermişdi və İran Xocalı soyqırımının qatillərini nəinki cəzalandırmadı, ermənilərə 3 milyard dollarlıq yardım etdi. Bu gün müsəlman dövlətlərini Qəzzaya yardım etməyə çağırır, İsraillə əlaqələri dayandırmağa çağıran İran müsəlman qatilinə 3 milyard dollar pul bağışlayıb. İran müsəlmanların soyqırımını qazanc mənbəyinə çevirib. Srebrenitsa, Rohinca, Qəzza...”

Politoloq qeyd edib ki, İranın Amerika, İsraillə münasibətlərində anlaşılmaz mövzular indi də var:

“İran Silahlı Qüvvələrinin rəsmilərindən biri İsrail üzərində qazandığı qələbənin narrativlərini daha geniş yaymağı tövsiyə edir. Ay İran, elə qələbə qazan ki, hamı baxan kimi görsün ki, bu qələbədir. Allah rəhmət etsin Cəlil Məmmədquluzadəni, atın şəkli ilə bağlı dediklərini öyrənin.

Hazırda İsrail üzərində elan etdiyiniz qələbənin mənşəyini də siz görmürsünüz. Çünki siz ərəbə, türkə qarşı düşmənçiliyi təbliğ edən ölkəsiniz. Sizin Türkiyədəki siyasətçilərinizin fikrincə, Amerikanın sözü ilə Türkiyə bir neçə dəfə İrana hücum etmək niyyətində olub. Hətta qoşunlarını İranla sərhədə yığıb, konkret dövr də göstərirlər. Bu, S.Dəmirəlin Baş nazir, Tansu Çillərin Baş nazirin müavini olduğu dövrdə baş verib, amma alınmayıb. Hər gün Kürəcik, İncirlik yada salınır. Əgər Türkiyənin İranı məhv etmək niyyəti var idisə, Türkiyə İsrailin İrana qarşı müharibəsinə qoşulardı. Türkiyənin mövqeyi İsrail-İran müharibəsinin əleyhinə idi. İranın 12 günlük müharibədə son 3 gündə uğur qazanmasının səbəbi ərəblərdir. ABŞ İsrailə İrana qarşı müharibə əmrini verəndə müharibənin uzanacağını ehtimal edirdi. İsrailə verdiyi Hava Hücumundan Müdafiə sursatları tükənə bilər. ABŞ-ın hesablamasına görə ərəb dövlətlərindən götürüb, İrandan gələn raketləri tuta bilərdi. Ərəb dövlətləri Amerikadan aldığı HHM sistemlərini vermədi. ABŞ onsuz da onlara qaytaracaq. İranın rəsmi mövqeyində, hətta ekspertlərinin dilində Türkiyənin, ərəb dövlətlərinin rolu ilə bağlı belə bir fikir yoxdur. “İran nə üçün belədir” mövzusunda izah olunası çox şeylər var”.

M.Əhmədoğlu əlavə edib ki, İranın yadına bir daha Allah rəhmət etsin, böyük azərbaycanlı, əslən Şərqi Azərbaycanın Sərab şəhərindən olan Mirzə İbrahimovun M.Qorbaçova - dünyanın 1/6 rəhbərinə dediyi sözü xatırlayırıq:

“Allah adamı bədbəxt edəndə, ilk əvvəl ağlını alır”. Ay İran, ağlınızı axtarın. Bəlkə avroüçlüyün raketi ilə öz raketinizin fərqini görəsiniz”.

Zəhra
XəzərNews.az


Xəbər 545 dəfə oxunub.