Sülhə gedən çətin YOL...

Bakı dəfələrlə bəyan edib ki, bəzi Qərb dövlətləri Ermənistandakı revanşist qüvvələri dəstəkləyir və bununla da sülh prosesinə mane olurlar. Azərbaycan Ermənistanla ikitərəfli danışıqlara hazır olduğunu bildirsə də, Qərbdə heç də hamı onilliklərlə davam edən münaqişəyə tam son qoyulmasını istəməz.

Niyə Qərbdə belə bir tendensiya var? Ermənistanla Azərbaycan arasında “sülh də yox, müharibə də yoxdur” vəziyyətinin davam etməsi kimə və nəyə sərf edə bilər?

Tanınmış xarici ekspert Caliber.Az-ın sorğusu əsasında bu vəziyyəti şərh edib.

Xəzərnews.az musavat.com-a istinadən həmin yazının tərcüməsini təqdim edir:

Qırğızıstanlı politoloq və regional təhlükəsizlik üzrə ekspert Mars Sariyev bildirib ki, o, Avropanın ikili standartlarını başa düşür və bu ikili standartlar qədim tarixi dövrlərdən bəri davam edir.

“Biz Ermənistanın necə formalaşdığını başa düşürük. Məlum olduğu kimi, əvvəllər bu ərazidə İrəvan xanlığı mövcud olub və Rusiya İranla müharibə apararkən Vatikanın layihəsi ilə Cənubi Qafqazda erməni qurumu yaradılıb. Demək lazımdır ki, ermənilər tarixən Türkiyədə, Suriyada, Naxçıvan ərazisində və Avropa planlayıcıları, xüsusən də Vatikan işə qarışana qədər kifayət qədər dinc yaşayıblar. Onlara erməni dövləti yaratmaq lazım idi. Bu da Rusiyanın maraqlarına uyğun gəlirdi. Ermənistan türklərin əhatəsində olan Avropa dövlətlərinin forpostuna çevrildi. Üstəlik, Osmanlı İmperiyası dağılma vəziyyətində idi. Ermənistan belə bir şəraitdə formalaşıb. Bu, regionun formalaşmasına belə konstruktiv, layihə əsaslı yanaşmadır. İndi isə Rusiya bu vəziyyətdən razı deyil, çünki Ermənistan onun forpostu olmaqdan çıxır. Moskva indi daha çox Türkiyə, Azərbaycanla yaxınlaşmaqda, Fars körfəzinə çıxışı olan Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin yaradılmasında maraqlıdır. Ona görə də Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin son inkişafı zamanı Rusiya passiv mövqe nümayiş etdirdi. Bundan başqa, Moskva başa düşürdü ki, Mərkəzi Asiyanın türk dövlətləri Azərbaycana simpatiya bəsləyir və hətta KTMT çərçivəsində Ermənistanı dəstəkləməyəcək”, - ekspert bildirib.

“İndi Qırmızı dəniz və Bab-əl-Məndeb boğazı bağlandığından, Fars marşrutu (Şimal-Cənub) Rusiya üçün çox perspektivli olur”, Sariyev deyir.

“Ona görə də Qərb, bəzi Avropa ölkələri, xüsusilə ABŞ, böyük erməni diasporu olan Fransa Rusiyanın bu dəhlizdən keçməsində maraqlı deyil. Və onlar daimi böhranın tərəfdarıdırlar, Ermənistana Azərbaycanla mübarizə aparmağa kömək edirlər ki, “nə müharibə, nə də sülh” olsun. Beləliklə, onlar həm Rusiyanı, həm də Mərkəzi Asiya ölkələrinin Türkiyə üzərindən Avropaya çıxışını təmin edəcək Zəngəzur dəhlizini tikmək istəyən Azərbaycanın qarşısını kəsirlər.

Beləliklə, Ermənistan xalqı əvvəllər əsrlər boyu ətraf xalqlarla sülh şəraitində yaşasa da, onlarla ticarətlə məşğul olub çiçəklənsə də, Qərb dövlətləri böhranı süni şəkildə saxlayırlar. İndi də oxşar bir şey ola bilər, lakin bəzi Avropa dövlətləri və ABŞ bunda maraqlı deyil. Çünki böhran Rusiyanın cənub sərhədləri yaxınlığında qeyri-sabitlik zonası yaradır və həmçinin Çinin yeni yaranmaqda olan “Bir kəmər, bir yol” nəqliyyat layihəsini kəsir. Yəni Cənubi Qafqaz Rusiya Federasiyası və Çinin qarşısını almaqda Qərb üçün alver obyektinə çevrilir. Bunun çərçivəsində erməni millətçiliyi dəstəklənir və “dənizdən dənizə böyük Ermənistan” ideyaları şişirdilir. Hər şey Cənubi Qafqazda sabitliyin pozulmasının daimi mənbəyini yaratmaq üçün. Hansı ki, bu, əhalinin azalmasının davam etdiyi Ermənistanın özünün maraqlarına qətiyyən cavab vermir.

Təbii ki, Fransa və ABŞ-ın həyatına inteqrasiya olunmuş diasporlar bu ölkələrin xüsusi xidmət orqanlarının nəzarəti altındadır və müvafiq olaraq Ermənistan xalqının mənafeyinə, onların öz xalqları ilə harmonik yanaşı yaşamalarına qarşı oynayırlar.

Bütün bunlar xarici, layihə əsaslı xarakter daşıyır. Belə bir şəraitdə Paşinyan Ermənistanın regionun həyatına inteqrasiya etməsinə çalışır, lakin buna öz layihələri ilə kənar oyunçular mane olur. Onlar Yaxın Şərqdə kürdlərlə, atılan “böyük Kürdüstan” kartı ilə eyni şeyi etməyə çalışırlar.

Ona görə də düşünürəm ki, Azərbaycan ayıq-sayıq olmalı və regionda sabitliyi pozmaq cəhdlərinə qarşı əks tədbirlər görməlidir”, - qırğız analitik deyir.



Xəbər 419 dəfə oxunub.