“Brexit”in keçid dövrü rəsmən başa çatdı

Böyük Britaniya ilə Avropa İttifaqı arasında “Brexit” üzrə keçid dövrü başa çatıb.
XəzərNews.az-ın məlumatına görə, İngiltərə 2020-ci il yanvar ayının sonunda başlayan Aİ-dən çıxma müddətini 1 yanvar 2021-ci il Bakı vaxtı ilə saat 03:00-da tamamlayıb. İl ərzində Avropa İttifaqı və Böyük Britaniyanın nümayəndələri tərəflər arasında müxtəlif sahələrdə əlaqələrin necə qurulacağını müzakirə ediblər.

Danışıqlar uzun müddət davam edib və “COVID-19”la bağlı vəziyyətə görə bir müddət dayandırılıb və daha sonra onlayn olaraq davam etdirilib. Hər iki tərəf güzəştə getmək istəmədiyi və güzəştə getməyə hazır olmadığı üçün digərini qınadığı üçün zaman-zaman dialoq çıxılmaz vəziyyətə çatıb. Xüsusilə ilin sonuna qədər müzakirə edilən ən həssas mövzulardan biri İngilis sularında balıq ovu mövzusu, bərabər rəqabət və idarəetmə məsələləri olub.

Müqavilənin müvəqqəti tətbiqi rejimi 1 yanvarda fəaliyyətə başlayır. Avropa Parlamenti tərəfindən təsdiqlənənə qədər qüvvədə qalacaq. Plana görə, Avropa Parlamentinin üzvləri mart ayında Aİ ilə İngiltərə arasında imzalanan bir razılığa baxacaqlar. İngiltərə tərəfi artıq sənədi təsdiqləyib. Həm də Aİ liderləri tərəfindən imzalanıb. Beləliklə, bu məsələyə Avropa Parlamentinə son qoymaq qalır.

İngiltərə Baş naziri Boris Conson Aİ ilə razılaşma barədə danışıqların yaxşı getdiyini və İngiltərəyə sabitlik qazandırdığını açıqlayıb: “İnanıram ki, bu, bütün Avropa İttifaqı üçün yaxşı bir müqavilədir”.

Bəs “Brexit”dən çıxış Böyük Britaniyaya nə kimi üstünlüklər qazandıracaq?

Razılaşmanın şərtlərinə görə, İngiltərə tariflər və kvotalarla məhdudlaşmadan Aİ bazarına çıxış əldə edəcək. Bununla birlikdə, Böyük Britaniya istehsalçıları həm İngiltərə, həm də Aİ standartlarını nəzərə almalı olacaqlar.

İngiltərə vətəndaşları artıq Aİ-də hərəkət, iş və ya təhsil azadlığına sahib olmayacaqlar: 90 gündən uzun müddət qalmaq üçün vizaya ehtiyacları olacaq. Həkimlər, əczaçılar, mühəndislər də daxil olmaqla ingilis mütəxəssislər, Aİ-də işləyəcəkləri andan etibarən işlərini getdikləri ölkədə fərdi olaraq təsdiqləməlidirlər.

İngilislər ödənişli iş üçün Aİ-yə uzunmüddətli səyahətlər edə bilərlər. Məsələn, Aİ-yə ezamiyyətə göndərilən işçilər menecer və ya mütəxəssis olduqları təqdirdə Aİ-də üç ilə qədər qala bilərlər. Kursantlar Aİ-də bir ilə qədər qala bilərlər.

Qısa işgüzar səfərlər etməyi planlaşdıranlara iş icazəsi lazımdır. Ölkədə istənilən 12 aylıq dövrdə 90 günə qədər qala bilərlər.

Aİ ilə İngiltərə arasında hava nəqliyyatı həmişəki kimi davam edəcək - sərnişin və yük təyyarələri hələ də Aİ-də uçub enə bilər. Daşıyıcılara xüsusi icazələr olmadan sürməyə davam etməyə də icazə veriləcək.

Razılaşmaya əsasən, sərhədyanı polis araşdırmaları davam edə bilər. Bununla birlikdə, İngiltərədə artıq Avropa həbs qərarı olmayacaq. Üstəlik, İngiltərə artıq “Europol” və “Eurojust”un tam hüquqlu üzvü olmayacaq.

Müqavilədə malların mənşə ölkəsini təyin etmək qaydalarına, xüsusən də “Britaniyada istehsal olunan” malların tərifinə dair müddəalar yer alır. Razılığa əsasən, mallara tariflər yalnız hazır məhsulun dəyərinin 40% -dən çoxu ya Britaniya, ya da Aİ üzvü olmayan ölkələr olduqda tətbiq ediləcək.

Əlavə olaraq, müqavilədə tərəflərdən hər hansı birinin ticarət əlaqələrindəki problemləri görməsi halında mübahisələrin həlli üçün bir mexanizm təsvir edilib. Beləliklə, tərəflər məsləhətləşmədən sonra müvafiq tədbirlər görə bilər. Sonra, 30 gün ərzində qərar qəbul edəcək olan arbitraj komitəsi toplanacaq. Tədbirlər sonradan səhv və ya həddindən artıq sayılırsa, zərər çəkmiş şəxs kompensasiya tədbirləri ala bilər.

Elmi əməkdaşlıq baxımından İngiltərə Aİ-nin “Horizon Avropa” proqramında, eyni zamanda Kopernik Yer Müşahidəsi Kosmik Proqramı və Euratomda (Avropa Atom Enerjisi Birliyi) iştirak etməyə davam edəcək.

Eyni zamanda, İngiltərə Aİ-yə üzv ölkələrin universitetləri arasında tələbə və müəllim mübadiləsi proqramı olan “Erasmus” qeyri-kommersiya proqramından çıxır.

Müşahidəçilər bildirirlər ki, “Brexit”in tətbiqi daxili siyasi əngəllərə baxmayaraq planını həyata keçirən Conson üçün böyük bir siyasi qələbədir. Lakin indi Baş nazirin qarşısında ən vacib vəzifə durur: “Brexit”in Böyük Britaniya üçün həqiqətən faydalı olduğunu və ölkə üçün yeni imkanlar açdığını təcrübədə göstərmək.

Xəbər 1036 dəfə oxunub.