“Hərarəti 38-ə çatmayanda, təcili yardım çağırırsa, digər ağır xəstənin haqqına girir”

Bakı Şəhər Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Stansiyasının (BŞTTTYS) baş həkimi Rauf Nağıyev modern.az-a müsahibə verib.
XzəərNews.az həmin müsahibəni sini təqdim edir:

- Doktor, son vaxtlar təcili yardımla bağlı çoxsaylı şikayətlər var. Xüsusilə pandemiya dövründə hərarəti olan vətəndaşlar termometr 38-i göstərməyincə onlardan COVID-19 testinin götürülmədiyini bildirirlər. Hətta bu məsələ ilə bağlı həkimlər tərəfindən də sosial şəbəkələrdə müzakirələr aparılır.

- Yazırlar, danışırlar, bəs təcili yardımın görməli işi kimdən tələb edək biz? Qeyd olunanlar ilkin səhiyyə xidmətlərinin funksiyalarına daxildir. Biz ağır hallarla məşğuluq. Adından da göründüyü kimi, təcili tibbi yardım göstəririk.

- Bəs COVID-li xəstələrin bu müraciəti ağır hal deyil?

- Təcili yardım yaxma götürəcək, onun daşınmasını təmin edib laboratoriyaya çatdıracaqsa, bəs vəzifə borcunu nə vaxt yerinə yetirəcək? Səhiyyədə vəzifə bölgüsü var. İlkin səhiyyə xidmətlərində məntəqələr yaradılıb. Sahə həkimləri var, hansı ki, indi ailə həkimləridirlər. Bir də var təcili yardım. Biz vəzifə funksiyalarını çaşdırmamalıyıq. Kimsə bunu bilmir və bu tələbi qoyursa, o demək deyil ki, onun tələbi qanundur. Adından da göründüyü kimi, təcili yardım təcili hallar - infarkt, boğulma, nəqliyyat qəzaları, zəhərlənmələr və s. də çağırılmalıdır. Ümumən sağlam insanın hərarəti bir az qalxıbsa, panikaya düşmək, ona hansısa dərmanlar vermək lazım deyil. Hərarət bədənin cavab reaksiyasıdır, bədəndə hərarət varsa, bu, mübarizə deməkdir. Çox da yüksək olmayan hərarətli xəstəyə dava-dərman edəndə, əksinə biz onun immunitetini aşağı salırıq, bədənin müqavimətini söndürürük.

- Ümumiyyətlə təcili tibbi yardım tərəfindən gün ərzində COVID-19 şübhəsi olan neçə ağır xəstədən yaxma götürülür?

- Təkcə dünən zəruri hallarla bağlı 800 nəfərdən koronavirusla bağlı yaxma götürmüşük. Məsələ burasındadır ki, bəzi həkimlər gizli şəkildə evdə müalicə ilə məşğuldurlar. Müalicə yazır, xəstəni də öyrədirlər ki, təcili tibbi yardım çağır yaxma götürsün, görək nəticə necədir... Bu təcili yardımdan sui-istifadə etməkdir. Nəzərə alın ki, təcili yardımın COVID-lə bağlı çağırışına 3 saat vaxt sərf olunur. Briqada çağırış yerinə gedir, yaxma götürür, ona ştrix kod vurub laboratoriyaya təhvil verir. Yaxud ağır COVID-li xəstəni xəstəxanaya yerləşdirməyin özü də 3 saat çəkir. Çağırışa gedir, boş xəstəxana tapıb onu yerləşdirir, daha sonra avtomobilin dezinfeksiyası, əməkdaşların geyimlərini dəyişməsi, bunların hamısı üçün vaxt sərf olunur. Əslində ağır xəstədən sonra avtomobil 2 saat havalandırılmalıdır, amma bizim gözləməyə vaxtımız yoxdur. Gün ərzində Bakıda 2500-ə qədər çağırış gəlir. Fiziki olaraq 139 briqada bunu çatdırmalıdır.

- Rauf doktor, təcili tibbi yardımın çağırışa gecikməsi halları da olur. Gecikmələr məhz çağırışların çoxluğu ilə bağlıdır, yoxsa başqa səbəblər var?

- Dediyim kimi, çağırışlar çoxdur. Gecikmələr də olur. Biz bunu inkar etmirik. Müraciətlər çox olanda onları çeşidləyirik. Elə hər “37 dərəcə hərarətim var, tez ol gəl”, “çağırdığım an qapımda olmalısan” düşüncəsilə çağırış verənə gedə bilmərik. Kimsə bu cür halla bağlı təcili yardımı məşğul edirsə, özü vətəndaş olaraq, əməlini qiymətləndirməlidir. Axı təcili yardıma ehtiyacı olmayan birinin çağırışına getməklə, daha ağır xəstənin çağırışına gecikirik. Burada söhbət insan həyatından gedir. Hərarət 37-ə qalxan kimi aləm qarışır bir-birinə. Ağır hal deyilsə, sahə həkiminə müraciət edin.

- Yeri gəlmişkən, bu kimi şikayətlər elə daha çox həkimlər tərəfindən ictimailəşdirilir...

- Məlumatım var. Əgər hansısa xəstə hərarəti 38-ə çatmadığı halda, təcili tibbi yardım çağırıbsa, digər ağır xəstənin haqqına girmiş olub. Digər tərəfdən diaqnoz məqsədilə təcili tibbi yardım çağırılması harada görülüb? Axı analiz götürmək təcili tibbi yardımın vəzifə borcu deyil. Çox güman ki, bu ittihamla çıxış edənlər təcili tibbi yardımın mahiyyətini anlamırlar. Və bunu başa düşməyən həkimlər də insanları yanlış yönləndirirlər. Həmin həkimlərin hamısı gizli şəkildə evlərdə COVID-li xəstələrin müalicəsilə məşğuldurlar. Yaşlı, şəkər xəstəsi olan, infarkt keçirən, qəzaya düşən çağırışları qoyub, mən necə 37 hərarəti olan xəstədən yaxma götürməyə gedim? Əgər vətəndaşların koronavirusla şübhəsi varsa, ağırlaşma halı yoxdursa, sahə üzrə polikliniklara müraciət etsinlər. Nədənsə bizim bəzi vətəndaşlar evdən çıxmaq, poliklinikaya getmək istəmir, ən rahat və sadə yolu seçir: “Zəng edim təcili tibbi yardım gəlsin. Gəlsin zəhmət çəksin, borcudur yaxma götürsün”. Bəli, borcumuzdur, amma ağır hallar üçün. Hansısa müayinəyə diaqnoz qoymaq üçün yox. Bu, birbaşa təcili tibbi yardımın funksiyası deyil.

- Bəs gün ərzində briqadalarınız neçə ağırlaşmış COVID-19 xəstəsinin çağırışına gedir, yaxud xəstəxanalara yerləşdirilməsini təmin edirlər?

- Təkcə dünən Bakı üzrə 208 COVID-li xəstəni ağır halda xəstəxanalara yerləşdirmişik. Onların bir hissəsi evdə, şəxsi həkimlər tərəfindən aparılan müalicələr nəticəsindəki ağırlaşanlardır. Ölüm vəziyyətinə gətirib çıxarandan sonra təcili tibbi yardım çağırırlar. Briqadalar girir evə, təsəvvür edin, oksigen, sistem, klinikalar açırlar evlərdə. Yoluxma barədə ərazi üzrə polikliniklarda məlumat olanda, gizlin şəkildə evlərdə müalicələrə başlamayanda, onlar xəstə ilə maraqlanır. Ağırlaşma halları olarsa, polikliniklardan bizə müraciət daxil olur ki, bu ünvanda ağırlaşma əlamətləri olan COVID-li xəstə var, onu xəstəxanaya yerləşdirin. Ayrı-ayrı həkimlərin müalicəsini alırlar, ağırlaşandan, nəticəsi olmayandan sonra günahkar təcili yardım olur. Əslində bir çağırış ən geci 1 saata icra edilməlidir. Amma bəzən 3 saatadək çəkir. Çünki briqada tərəfindən xəstəyə ilkin yardım göstərilir, vəziyyətdən çıxarılır. Daha sonra boş yer tapılıb xəstəxanaya yerləşdirilir. Həmin briqada avtomobil, geyim dezinfeksiya edildikdən sonra stansiyaya qayıtmalıdır. Normativlərə görə, COVID-li xəstəni daşıyan briqada 2 saat çağırışa getməməlidir. 139 briqada və 2500 çağırış. Sizcə bunların hamısını icra etməyə fiziki güc çatarmı? Nəzərə alın ki, təcili tibbi yardım bütün gücünü səfərbər edib - əməkdaşlarımız kursa getmir, məzuniyyətə getmir, təqaüdçülərin bir hissəsilə müqavilə bağlamışıq. Maksimum şəkildə daxili imkanlardan istifadə edirik ki, üzərimizə düşəni icra edə bilək.

- Əgər çatışmazlıq varsa, niyə briqadaların sayının artırılması ilə bağlı məsələ qaldırmırsınız?

- Hər müəssisənin öz büdcəsi var. İndiki büdcə ilə briqadaları artırmaq mümkün deyil. Heç kimin qayda-qanunu pozmaq ixtiyarı yoxdur. Regionlarda əhalinin sayı azdır. Ölkə əhalisinin böyük hissəsi Bakıda cəmləşib. Rəsmi olaraq, paytaxtda 2 milyon 300 min nəfər yaşayır. İş üçün gələnlər, məcburi köçkünlər, tələbələri də nəzərə alanda, Bakıdakı əhalinin sayı 5 milyonu keçir. Belə olan halda təcili tibbi yardıma güc düşür. Buna görə Səhiyyə Nazirliyi vəzifə bölgüsü apardı. Yüngül xəstələr ərazi üzrə polikliniklar tərəfindən, ağır xəstələr təcili tibbi yardım tərəfindən idarə olunmalıdır. Bu effektli işləyir. Amma kiminsə əhalini yanlış yönləndirən fikri o demək deyil ki, səhiyyə işləmir.

Xəbər 7364 dəfə oxunub.