Pensiya və müavinətlər artırıla bilər?
Qərbin Ermənistan üçün yeni “Vudro vilSON” PLANI
Rusiyadakı azərbaycanlı miqrantları nə gözləyir?
Direktor işdən çıxarıldı
Naxçıvanda qaya uçqunu baş verib- (VİDEO)
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini azaltdı
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? – VİDEO
Bu aktyor “Komedixana”ya qayıdıb
Mahsun Qırmızıgül Bakıda konsert verəcək
Bellevue azərbaycanlıları... - Amerikaya getmək asandır, yoxsa orda yaşamaq?


29.09.2021  22:47 

ABŞ Suriyadan da çıxacaq? - TƏHLİL





A+  A-

Əsas regional müttəfiqlər, xüsusilə İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı İrana görə ABŞ-ın Suriyanın şərqində qalmasını istəyir. Hal-hazırda, Baydenin ani bir qərar üçün praktik olaraq heç bir daxili və ya xarici stimulu yoxdur. Ancaq vəziyyət dəyişə bilər.

Əfqanıstandan ABŞ qoşunlarının çıxarılması çoxsaylı problemlər yaratmaqla yanaşı, ortaya çoxlu suallar da çıxardı. Hər kəsi düşündürən budur: necə olur ki, ABŞ yüz milyard dollara yaxın vəsait sərf etdiyi bir ölkədən çıxa bilir, ancaq digər ölkələrdə hərbi iştirakını ləğv etməyə tələsmir? Söhbət ilk növbədə İraq və Suriyadan gedir.

ABŞ Əfqanıstanda zəifləməyib

Amma diqqət etdikdə aydın olur ki, Əfqanıstanda ABŞ-ın maraqları baxımından heç bir strateji zəifləmə baş vermədi. Əfqanıstandakı "məğlubiyyətin” hədəfi radikalları Mərkəzi Asiyaya və sonra da daha uzağa - Rusiyanın cənub sərhədlərinə qədər yaymaq, sonra da yaranan problemə görə Moskvanı günahkar çıxarmaqdır. Lakin bu siyasətin uğurlu olacağı sual altındadır.

Ərdoğanın tələbi

Bir faktı xüsusi qeyd etmək gərəkdir ki, Əfqanıstandan ABŞ həbi heyətinin çıxarılmasının ardınca, ilk olaraq Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan analoji addımın Suriya və İraqla bağlı qəbul edilməsini zəruri sayıb. Prezident açıq şəkildə bəyan edib ki, dünyada sülh yaratmaq niyyətindəyiksə, bu bölgələrdə qalmağın mənası yoxdur, sadəcə bu xalqlara, bu administrasiyalara imkan verə bilərik ki, öz qərarlarını özləri versinlər. Ərdoğan bildirib ki, ABŞ, Rusiya, İran və Türkiyənin birlikdə Suriya və İraqa sülh yaradılması üçün işləyə biləcəyinə ümid edir: "Ümid edirəm ki, həm Suriyada, həm də İraqda ABŞ, Rusiya, İran və Türkiyə birlikdə bu bölgələrin xalqları üçün sülh naminə çalışa bilər”.


Kürd terrorçular təşvişdə

Beləliklə, Əfqanıstandan ABŞ hərbi kontingentinin çıxarılması Suriyada da analoji addımın atılmasını aktuallaşdırıb. ABŞ-ın Suriyanın şərqindəki kürd müttəfiqləri bundan ciddi narahat olmağa başlayıblar. Baxmayaraq ki, Ağ Ev, əsasən kürd qüvvələrindən ibarət olan Suriya Demokratik Qüvvələrini (SDQ) ABŞ-ın Suriyadan çəkilməyəcəyinə inandırıb. Ancaq prezident Co Baydenə güvənmək olarmı? Tramp administrasiyası eyni vaxtda bənzər vədlər verirdi və sonra 2019-cu ildə qüvvələrinin yarısından çoxunu birdən-birə geri çəkdi və Türkiyəyə yaşıl işıq yandırdı.

Ehtimal nə qədərdir?

Kürdlərin özləri üçün hadisələrin müsbət inkişafını gözləməsi çətin görünür. Əfqanıstanı tərk edərək, Avstraliya, İngiltərə və ABŞ-ın üçtərəfli müdafiə ittifaqını (AUKUS) quran Bayden, əsas xarici siyasət hədəfinin Çin olduğunu nümayiş etdirdi. Bu, Əfqanıstan və bəlkə də Suriya kimi ölkələrdə terrorla bağlı müharibələrə iştirakın dayandırılması deməkdir. Terrorizmlə mübarizə aparan Vaşinqton, Yəməndə, Pakistanda və digər ölkələrdə olduğu kimi, uzaqdan "vuruşmağa” üstünlük verir. Bayden bu yanaşmanı Suriyaya tətbiq edərək, əsgərlərin orada olmasına ehtiyac qalmadığı qənaətinə gələ bilər. Bayden heç vaxt Suriya ilə maraqlanmırdı. Barak Obamanın dövründə vitse-prezident olarkən münaqişədə daha geniş iştirak etməyi dəstəkləmirdi.

Baydenin Əsədə simpatiyası var?

Onun Suriya prezidenti Bəşər Əsədlə bağlı daha mülayim mövqe tuta biləcəyini göstərən bütün əlamətlər artıq var. Bu yaxınlarda, Bayden "Sezar Qanunu” olaraq adlandırılan ABŞ sanksiyasından Misir, İordaniya, Suriya və Livanın qaz anlaşmasını azad etdi. Yenə də Suriya Demokratik Qüvvələri üçün hər şey itirilmir. Birincisi, Bayden Əfqanıstanda olduğu kimi daha bir müttəfiqi buraxaraq tənqid olunmaqdan çəkinəcək. İkincisi, Suriyadakı əməliyyat Əfqanıstandakı əməliyyatdan qat-qat ucuzdur. ABŞ-ın 2018-ci ildə Əfqanıstanda 15 min əsgəri olduğu və geri çəkilməzdən əvvəl 4 minə düşdüyü halda, Suriyada Suriya Demokratik Qüvvələrini dəstəkləyən cəmi 900 əsgəri var. Bundan əlavə, İŞİD xilafəti geniş ölçüdə məhv edildikdən sonra Suriya hazırda aktiv bir müharibə səhnəsi deyil. Buna görə də Amerikanın itkiləri azdır və Bayden bu bölgəni tərk etmək üçün daha az daxili təzyiqlə üzləşir.

İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı istəyir ki...

Beynəlxalq bir ölçü də var. Əsas regional müttəfiqlər, xüsusilə İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı İrana görə ABŞ-ın Suriyanın şərqində qalmasını istəyir. Hal-hazırda, Baydenin ani bir qərar üçün praktik olaraq heç bir daxili və ya xarici stimulu yoxdur. Ancaq vəziyyət dəyişə bilər. Xüsusilə, Türkiyə ilə Rusiya arasında Suriyada əlaqələrin dinamikası önəmlidir və Əfqanıstanda baş verən hadisələr hələ də öz təsirini göstərə bilər. Türkiyənin hərəkətləri Rusiyanın Suriya Demokratik Qüvvələrini münaqişənin digər tərəfinə keçirməsinə kömək edir. Ankara, ehtimal ki, Əsəd, Suriya Demokratik Qüvvələri və Rusiya arasındakı razılaşmaya qarşı çıxmayacaq. ABŞ-ın Əfqanıstandan çəkilməsi Rusiya və Türkiyənin Suriyada istədiklərini əldə etmək şanslarını artırıb. Ağ Ev Suriyanın şərqini dərhal tərk etməyi planlaşdırmasa və bu mövzuda çox təzyiq hiss etməsə belə, Rusiya və Türkiyə öz məqsədlərinə çatmaq üçün ABŞ-ın Əfqanıstandan çıxmasının yaratdığı nəticələrdən istifadə etməyə çalışacaq ki, bu da Amerikanın geri çəkilməsini sürətləndirə bilər.

Kürd dövləti qurmaq planı qüvvədədir

Hər şeydən əvvəl bunu qeyd etməliyik ki, ABŞ-ın bölgədə kürd dövləti qurulmasına dair planı qüvvədə qalır və o planda heç bir dəyişiklik yoxdur. Türkiyə də ABŞ-ın bu planına qarşı çıxaraq göstərir ki, bölgədə Ankaranın iradəsindən kənar addımlar atmaq və uğur qazanmaq çox çətindir. Əlbəttə, bu vəziyyətdə Türkiyənin də işi asan deyil. ABŞ bölgədə Avropa Birliyi ölkələrinin, Misirin, Səudiyyə Ərəbistanının daxil olduğu müştərək müdafiə qüvvəsi yaratmağa cəhd edir. Amma görünən odur ki, ABŞ-ın bu planı da reallaşmır.

Azər Nuriyev



Xəbər 1526 dəfə oxunub.



29.03.2024  11:23 

Kimlər hakim ola biləcək?

29.03.2024  11:00 

Lavrov Paşinyanı ittiham edib

29.03.2024  10:37 

Ombudsman bəyanat yayıb

29.03.2024  10:28 

Tanınmış jurnalist vəfat edib

28.03.2024  23:50 

Yevlaxda yol qəzası baş verib

28.03.2024  19:08 

Bişkekdə güclü fırtına

28.03.2024  18:58 

Sabah bu rayonda qaz olmayacaq

28.03.2024  17:41 

Rahib Əliyev vəfat edib


BÜTÜN XƏBƏRLƏR +